O IEM oponse ao Parque Eólico Torroña I por ser -unha ameaza máis para os garranos da Groba-

Este pasado venres día 3 saíu no DOG a publicación para a exposición pública e período de alegacións o Parque Eólico Torroña I. O Instituto de Estudos Miñoranos considérao "unha ameaza máis para todo o patrimonio natural e cultural da Serra da Groba", e nomeadamente para a pervivencia dos garranos, burras ou bestas do monte e consecuentemente para a milenaria festa etnográfica dos curros.

"Estes días que vemos en medios de comunicación de todo o mundo a gran incidencia que tivo a premiada película de Sorogoyen “As bestas”, e as súas verbas de denuncia e apoio pronunciadas na gala dos premios do cine español dos Goya, congratulámonos  cos amigos de Sabucedo dese apoio recibido, e volvemos tamén as nosas denuncias", indican dende o IEM.

Para o Instituto, a gran ameaza que esta a sufrir o patrimonio natural e cultural do noso país non ten parangón, agás o andazo dos lumes. "Neste caso concreto está apoiado pola propia administración que dun xeito descarado axuda as empresas promotoras sen contar cos veciños nin cos milleiros de queixas, denuncias e alegacións que veñen facendo todo o tecido asociativo ecoloxista e veciñal, mesmo o Consello da Cultura Galega, a Universidade  e a propia UE, que veñen sistematicamente denunciando o feble empeño que pon a Xunta en protexer as paraxes naturais, brañas, fauna, flora, paisaxe...", engade o IEM, con maior gravidade. "Fanse leis que logo non se cumpren ou se obvian", conclúen.

A entidade explica que na Serra da Groba existe unha ameaza continua da pretensións de varias empresas de instalar varios parques eólicos. Dun xeito que califican de "fraudulento", dividiuse a toda a serra en dúas ADEs e un área de investigación en reserva, e foron recollidos no Plano Eólico de Galicia sete proxectos e as súas poligonais, nas que se levan promovendo  ata o de agora os parque eólicos do Rosal, O Merendón, Torona , Albariño I e agora o Torroña I. "Co movemento opositor dos veciños e de moitas asociacións e co apoio dos plenos dos concellos de Nigrán, Baiona, Gondomar, Tomiño e O Rosal, agás o de Oia que non se pronunciou en pleno e que saibamos, tampouco fixo informes sectoriais negativos, lévanse parado todas as iniciativas por renuncia ou por Declaracións de Impacto Ambientáis desfavorables", relata o IEM.

Ante a publicación no DOG deste último proxecto, a entidade do Val Miñor denuncia a falta de "exposición pública" das ameazas e afeccións que suporía para "o mellor e máis grande patrimonio vivo que temos na Serra da Groba: as burras do monte, os garranos Equus ferus atlánticus, as nosas bestas".

"Tódolos estudos dos parques eólicos que temos visto, feitos e pagos polas empresas promotoras, esquecen  en maior ou menor medida, o maior patrimonio natural e cultural que hai no sur da provincia de Pontevedra. Co noso apoio e solidariedade por diante, envexamos aos amigos de Sabucedo que foron quen de pór no foco as súas bestas. Tiveron a oportunidade e souberon aproveitala. Pero nós tamén denunciamos, (e non só hoxe e agora) levamos moitos anos facéndoo, o grande perigo que supón para as nosas bestas  este novo parque eólico que nos queren instalar con torres xigantescas nos cumes do Arieiro e das Aradelas, nas terras de Viladesuso e Burgueira, cunha extensa rede de evacuación que atravesa toda a Groba ata Barrantes, onde proxectan a subestación e onde principiará outra aldraxe coa evacuacion eléctrica aérea ata o Rosal", continúa o IEM.

Para esta denuncia, a entidade recolle unha serie de estudos publicados por prestixiosos investigadores norteamericanos:

• Shaving the Beasts: Wild Horse and Ritual in Spain, publicado en 2020 baixo a editorial da Universidade de Minnesota por John Jr. Hartigan, quen visitou a serra en 2016, así como os curros, e estivo falando cos besteiros e veciños da zona.
• The Horse. The epic history of our noble companion, publicado en 2016 baixo a editorial Farrar, Straus and Girou pola prestixiosa xornalista e naturalista de Massachusetts Wendy Williams, a raíz dunha visita que realizou en 2014.
• Os estudos de Victor Ros serras galegas unha estadía de estudo e vixilancia dos garranos, quen estes días está a seguir a problemática que supón este proxecto.

O IEM indica que a da serra da Groba é a poboación máis numerosa de cabalos salvaxes do mundo, e a máis xenuína, segundo a comunidade científica. Arredor duns 1.200 exemplares entran nos curros da serra cada ano, e ocupan todos os montes axudando coa súa presenza ao mantemento do mato baixo e á convivencia con outras especies vexetais e animais.

"Nos anos 70 do pasado século XX tiñamos na Groba 2.100 garranos, e en Sabucedo 340. No ano 2022 tiñamos na Groba 1.100 e en Sabucedo un máximo de 300. O declive no número de exemplares é tan evidente como alarmante e son múltiples as razóns desta mingua, pero no que todo o mundo está de acordo e que a presión antrópica sobre os espazos nos que habitan e unha das máis salientables", indica o Instituto.

Máis recentemente, a entidade aporta un último estudo elaborado en 2021 pola Universidade da Coruña. Nas conclusións do mesmo fálase das ameazas e do perigo de desaparición destes animais e do grande valor que teñen no mantemento dos ecosistemas, nomeadamente das urceiras húmidas atlánticas e da súa importancia na absorción do carbono, así como outros beneficios ambientais e sociais para as poboacións que contan con estes animais nos montes.

No ano 2017, o Instituto de Estudos Miñoráns levou a todos os grupos parlamentarios daquela no parlamento de Galicia unha proposta acompañada dun extenso traballo de documentación e recopilación de información ao respecto, onde se propoñía crear unha comisión de expertos e científicos que elaboraran un traballo no que se identificaran todos os valores, problemas e posibilidades dos garranos en toda Galicia, para promover unha iniciativa parlamentaria consensuada na que se propuxese un regulamento específico para o mantemento dos garranos nos nosos montes e serras.

Un regulamento que consideran "necesario, no que se contemplasen todas as singularidades e potencialidades e se protexese un dos máis interesantes animais da nosa terra, que ten presenza ininterrumpida dende a última glaciación Würm que comezou hai uns 110.000 anos e rematou arredor do 9700 a.C., dando paso ao Holoceno, o periodo de clima temperado actual, e que están representados en múltiples gravados rupestres nos mesmo lugares nos que habitan e habitaron".

Mentres todo esto sucede no mundo cultural e científico, o IEM denuncia que a Xunta de Galicia "mira para outro lado e pasa dos garranos e dos seus habitáts e despreza o que en todo o mundo se valora". Por exemplo, nin tan sequera é comunicada a Dirección Xeral de Gandería, Agricultura e Industrias Agroalimentarias, para que emita un informe sectorial que analice as afeccións e ameazas sobre ésta especie dos proxectos eólicos actuais, segundo argumenta a entidade do Val Miñor. "Para a Xunta os garranos simplemente non existen. Por que será?", pregúntanse dende a entidade.

"Non podemos deixar que veñan de fóra, ou de onde veñan, a explotar os nosos recursos e perdamos un dos maiores valores naturais e culturais sen que ninguén faga nada para parar o seu declive. As nosas bestas levan aí moito máis tempo que o que nós levamos, e non podemos permitir a industrialización salvaxe das nosas serras ameazando a súa supervivencvia", conclúe por último o Instituto de Estudos Miñoranos, amosando o seu rexeitamento.