San Xoán a noite das meigas, o lume e as tradicións

O solsticio de verán marca o punto de inflexión para que na atigüidade (antes incluso que o cristianismo) os nosos ancestros comezaran a ver esta noite como máxica, e por iso lle dotaron, ó largo dos séculos, de lendas que inda hoxe en día seguimos como tradicións.

O máis típico desta data son sen dúbida as Fogueiras de San Xoan; e arraigadas ás propias fogueiras atopámonos cun rito que xa dende cativos nos impactaba a moitos: saltalo fogo. A tradición nos di que a fogueira hai que encendela a partires da medianoite. Saltaremos as cacharelas 9 veces (e digo 9 por non dicir 3, ou 7... xa que isto depende de onde nos atopemos) Con coidado de non queimarnos, din que isto purifica corpo e espíritu.

Outro rito que podemos facer co lume consiste en escribir nun papel os desexos que queremos que se cumpran nos próximos 365 días. Unha vez escritos os desexos, queimarémolo papel na propia cacheira. Non sei se con iso conseguiremos cumprilos nosos soños, pero sí é certo que quizáis os vexamos cunha pouquiña máis de esperanza.

Outro rito desta noite, desta vez adicado especialmente ás mulleres, é saltalas 9 olas. Din que aquela muller que queira ter fillos, deberá facer este ritual se quere ter máis posibilidades de quedarse embaraza. Neste punto existen tamén varias versións, xa que nalgúns pobos a tradición indica que para saltalas olas hai que facelo de espaldas ó mar.

San Xoan é unha noite de union. E para esperar á medianoite para poder comezar co lume, ¿qué mellor que alimentarse ben? Nisto tamén atoparemos tradicións. A sardiña como prato típico cheirará en toda cea de San Xoan que se precie (ou se está moi cara, tamén pode valer o churrasco) E para acompañala sardiña, que mellor cuns cachelos (que para quen non o sepa, son patacas cociñadas na sua propia pel) e pan de millo.

E como non, como postre e comezo da festa: a Queimada. Feita con augardente, azucre branco e unhas rodaxas de limón ou laranxa (algúns engádenlle granos de café) din que é unha bebida curativa. Tradición galega por excelencia, ven acompañada do seu propio conxuro, que fai se cabe moito máis máxica esta noite de San Xoán.

Mouchos, coruxas, sapos e bruxas.
Demos, trasgos e diaños, espíritos das nevoadas veigas.
Corvos, pintigas e meigas, feitizos das menciñeiras.
Podres cañotas furadas, fogar dos vermes e alimañas.
Lume das Santas Compañas, mal de ollo, negros meigallos, cheiro dos mortos, tronos e raios.
Oubeo do can, pregón da morte, fociño do sátiro e pé do coello.
Pecadora lingua da mala muller casada cun home vello.
Averno de Satán e Belcebú, lume dos cadáveres ardentes, corpos mutilados dos indecentes, peidos dos infernais cus, ruxido da mar embravecida.
Barriga inútil da muller solteira, falar dos gatos que andan á xaneira, guedella porca da cabra mal parida.
Con este cullerón levantarei as chamas deste lume que asemella ao do inferno, e fuxirán as bruxas a cabalo das súas escobas, índose bañar na praia das areas gordas.
¡Oíde, oíde! os ruxidos que dan as que non poden deixar de queimarse no augardente, quedando así purificadas.
E cando esta queimada baixe polas nosas gorxas, quedaremos libres dos males da nosa alma e de todo embruxamento.
Forzas do ar, terra, mar e lume, a vos fago esta chamada: si e verdade que tendes mais poder que a humana xente, aquí e agora, facede cos espíritos dos amigos que estan fora, participen con nos desta queimada.